4.Mustafa Han
Dördüncü Mustafa Han 29. Osmanlı Sultanı. Babası Abdülhamit Han annesi ise Ayşe Sinem Perver Valide Sultandır. İstanbul’da 8 Eylül 1779 da doğdu. Şehzadeliğinde her şehzade gibi yüksek din ve fen bilgileri ile donandı. Amcası Sultan Selim Han’ın ıslahat fikirlerine karşı çıkan bazı devlet adamları yeniçerileri kışkırtmış ve bunun sonucunda ayaklanan yeniçeriler ve yamaklar Selim Hanı tahttan indirerek Şehzade Mustafa’yı Sultan ilan etmişlerdi. Tarihler 1807’yi gösteriyordu.
Resmen asiler Devletin idaresini ele geçirmişti. Nizami Cedid kuvvetini dağıttılar. İsyanın teşbihçisi Kösem Musa Paşa 3. Selim taraftarlarının tamamını ortadan kaldırdı. İstanbul’daki isyan ordunun da disiplinini bozdu. Rus cephesinde Ruslar ile savaşan ordu maalesef düzensizlik sebebiyle iyice bozuldu. Orduda bulunan Sultan Selim Han taraftarı olanlar Alemdar Mustafa Paşa’nın yanına sığındılar. Bu olaylar üzerine Mustafa Han sadrazam Hilmi Paşa’yı azledip yerine Çelebi Mustafa Paşa’ya getirdi. Osmanlı ordusundaki bu karışıklıklar Rusların işlerine gelmişti ve Eflak ve Boğdan da ki bazı kaleleri ele geçirmişlerdi bile. Ancak bu sırada Osmanlı Devleti ne kadar güçsüz olsa dahi Rusların bir yandan da Fransızlarla savaşı ve güçlü Fransız İmparatoru olan Napolyon karşısında zor durumda kalmaları Osmanlı’dan barış istemelerinin sebebi oldu.
Bunun sonucunda Osmanlı Devleti Rusya’nın işgal ettiği yerleri tahliye edip çekilmesi şartıyla mütareke imzalanmış, Rusya ile barış sağlanmıştı. Fakat Osmanlı Devleti’nin iç karışıklığı hala sürüyordu. Bunun ardından Dördüncü Mustafa Han İstanbul’daki düzeni ve asayişi tekrar yerine getirebilmek için harekete geçti. Bu sırada isyan edenler iyice yoldan çıkıp halkı yağmalamaya, yeniçeriler ise her şeye karışmaya başlamışlardı. Mustafa Han öncelikle isyan eden yüksek kademede insanları bir kısmını çeşitli bahanelerle veya görevler vererek saraydan uzaklaştırma yoluna gitti. Ancak tamamen bastırabilmek için çok daha kuvvetli bir yöntem gerekliydi. Bunun için Alemdar Mustafa Paşa’nın İstanbul’a gelmesini istedi. Kendisine Sadık 16 bin asker ile harekete geçen Alemdar Mustafa Paşa öncelikle isyancıların başı niteliğinde olan Kabakçı Mustafa’yı öldürdü. Kabakçının öldürülmesi yeniçeriler ve diğer saray erkânı arasındaki isyancılar tarafından büyük telaşa sebep oldu.
Ardından İstanbul’a giren Alemdar Mustafa Paşa zorbaları bir bir ortadan kaldırmaya ve fesatçıları sürmeye başladı. Burada Alemdar Mustafa Paşa’nın taraftarları Sultan Selim Han’ın tekrar tahta çıkarmak için çalışmalara başladılar. Onun bu niyetini sezen sadrazam Çelebi Mustafa Paşa İstanbul’u terk etmesini istedi Alemdar Mustafa Paşa da 15000 kişiden fazla askeriyle bab-ı ali yi bastı sadrazamdan mührünü aldı. Ancak ve ancak üçüncü Selim’in tekrardan tahta çıkması halinde kendilerini öldüreceğinden korkan isyancılar ve bazı devlet adamları 3. Selim ve Şehzade Mahmut’un öldürülmeleri için ferman çıkarttılar. Nitekim zorla saraya gelen Alemdar, Selim Han’ın hançer darbeleriyle şehit edilmiş cesediyle karşılaştı. Ardından zar zor hayatını kurtaran Şehzade Mahmut’u padişah ilan etti. Mustafa Han ise Topkapı Sarayı’na gelmişti.
4. Mustafa'nın Trajik Ölümü
Dördüncü Mustafa Han 14 Kasım’ı 15 Kasım’a bağlayan gece Alemdar Mustafa Paşa Vakası olarak adlandırılan yeniçerilerin saraya saldırılması ve kendisini tekrar başa geçirmeye teşebbüs etmeleri üzerine 2. Mahmut’tan taraflarınca öldürüldü.
Artık yeniçeriler iyice zorba bir topluluk haline gelmişti bu sebepten dolayı padişah hiçbir şey yapamıyor ve onların isteklerine boyun eğmek zorunda kalıyordu. Daha sonra bir isyancıları sildirmek için çağırdığı Alemdar Mustafa Paşa’nın Selim Han’ın tekrardan tahta geçirmek teşebbüsü Mustafa’nın aleyhinde hareketlere ulaştı ve bu dönemde ıslahatlar da memnun olmayan bazı devlet adamları isteyen isyancıları tahrik ederek, kışkırtarak kendilerine yakın gördükleri 4. Mustafa’yı tekrardan tahta geçirmek için Mustafa’nın öldürülmesi ile sonuçlanacak bir olaya sebep oldular.
Mustafa’nın cenazesi merasimi kaldırıldı ve bahçe kapısındaki babası 1 Abdülhamid’in türbesine defnedildi. Saltanatı yalnızca 1 sene 2 ay sürdü ve vefat ettiğinde sadece 32 yaşındaydı.