3. Ahmed Han kimdir?

 

Necip mahlasıyla Divan edebiyatında da yer eden Üçüncü Ahmed 1673 yılında Dobriç’te doğmuştur. 3 Ahmed, 23 Osmanlı padişahı ve Müslümanların 102 halifesidir. Kendisi Lale Devri padişahı olarak adlandırılır. Babası Sultan Dördüncü Mehmet annesi Emetullah Rabia Gülnuş Sultan’dır Sultan İkinci Mustafa’nın öz kardeşi olan Sultan Üçüncü Mehmet, eğitimi çok iyi almış ve gerçekten ünlü hocalardan dersler almıştı. Edirne olaylarıyla Sultan Üçüncü Ahmed ağabey Sultan İkinci Mustafa’nın yerine tahta çıkmıştır. Sultan 3 Ahmed tahta çıktığında 30 yaşındaydı. Lale Devri Osmanlı Devleti açısından önemli bir yer tutar ve Lale Devri padişahı olarak adlandırılan Üçüncü Ahmed bu dönem boyunca padişahlık yapmıştır. Aynı zamanda Divan edebiyatında şiirler yazar ve hattatlık konusunda da oldukça yetenekli bir padişahtı. Aynı zamanda diğer sanat dalları ile de ilgileniyordu. Müziği çok severdi ve divan şairlerinden Urfalı Nabi Efendi’nin hayranıydı.

 

Artık bu dönemde şehzadelerin katli yasak olduğundan geçmiş Osmanlı şehzadelerine göre oldukça rahat bir gençlik sürdü. İstediği her şey ile ilgilenebiliyordu. Oldukça görgülü, kültürlü, bilgili bir insan haline gelmişti. Avrupa’daki gelişmeleri tek tek takip eden Sultan Üçüncü Ahmed orada matbaayı gördüğü ve Osmanlı’ya getirmek için büyük çaba sarf etti. Osmanlı’da en uzun süre tahtta kalan padişahlardan biri olan Sultan Üçüncü Ahmed 27 yıl tahtta kaldı. Bu 27 yılın ardından tarihte Patrona Halil İsyanı olarak anılan bir olay sonucunda 1730 da padişahlıktan çekilmek zorunda kaldı. Sultan Üçüncü Ahmed’in padişahlık padişahlarından ilk günlerde kardeşi İkinci Mustafa’nın tahttan indirilmesi ile oluşan kaos ortamı devam ediyordu ve disiplinden çıkmış yeniçerileri yatıştırma gayretleriyle Sultan Üçüncü Ahmed günlerini geçiriyordu. Fakat yeniçerilere karşı çok etkili olamıyordu. Çünkü sonuçta kendisini onlar tahta çıkartmıştı. Bu konularda Sultan üçüncü Ahmed’in sadrazamlığa getirdiği Çorlulu Ali Paşa yardımcı olmaya çalıştı. Hazine için yeni düzenlemeler yapıldı ve idari yönetimde yenilikler yapıldı. Bu zamanda da Osmanlı ile Rusya arasında bir gerginlik yaşandı. Bu gerginliğin sebebi her zamanki gibi Rusların balkanları Slavlaştırma ve sıcak denizlere inme çabasıydı.

 

3. Ahmed Han Lale Devri

 

Sultan Üçüncü Ahmed ideolojik olarak çok barışçı bir siyasetten yanaydı aynı zamanda sadrazamı Damat İbrahim Paşa da barıştan yana olunca Lale Devri barışçı politikaların bir ürünü olarak ortaya çıkmıştı. 1718 yılında imzalanan Pasarofça Antlaşması’nın ardından Osmanlı Devleti yeni bir döneme girdi ve bu dönemin ardından Sultan Üçüncü Ahmed’in tahttan inmesine sebep olan Patrona Halil İsyanına kadar sürdü. Bu döneme Lale Devri adı verildi Lale Devri’nde Osmanlı Devleti kültür ve sanat alanlarında gelişmeler kaydetti ve teknik konularda da Avrupa Devletlerinden esinlenip bazı yenilikler inkılaplar getirdi. Bu dönemde Avrupa’ya elçiler gönderilip oradaki tekniklerden, kültürden, sanattan faydalanmaya çalışıldı. Sultan Üçüncü Ahmed matbaanın kurulması için çok uğraştı. 28 Çelebi’nin oğlu Sait Efendi ile İbrahim Müteferrika bu dönemde ilk matbaayı Osmanlı Devleti’ne getirdiler. Lale Devri’nde kağıt fabrikaları kuruldu. Birçok köşkü, kumaş fabrikası, çini imalathanesi, lale bahçeleri, saraylar gibi sanat eserleriinşa edildi ve doğu kültürünün klasik eserleri matbaa ile çoğaltılıp Türkçe’ye çevrildi. İnsanlar İstanbul’da savaşların stresinden kurtulup böyle bir dönemde yaşamaktan oldukça mutlu idi fakat bu yalnızca İstanbul ile sınırlı kaldı ve bu halkı çok da mutlu etmedi açıkçası.

 

3. Ahmed Han Patrona Halil İsyani

 

Lale Devri’nde yaşanan zevk ve sefanın halk üzerinde büyük bir etkisi oluştu. Bu kaynakların altında ezilen halk yapılanları israf olarak görüyordu. Bu yapılanları israf olarak gören bir grup insanlar İran Seferi’nin de olumsuz sonuçlanmasının ardından camilerde veya diğer toplanma yerlerinde propaganda yaparak ayaklanmaya başlamışlardı. Yeniçerilerin de içerisinde bulunduğu isyan en son Sultan Üçüncü Ahmed’in tahttan indirilmesi ile sonuçlanacaktı. Sadrazam Damat İbrahim Paşa ve askerleri isyanı bastırdılar. İsyancılar Sadabad Köşkünü yaktı ve önemin ünlü Divan şairlerinden olan Nedim de isyan sırasında isyancılardan kaçarken damdan düşerek öldü. İsyancılar Sultan üçüncü Ahmed’in tahttan indirilmesini isteyince Sultan Üçüncü Ahmed kendisine zarar vermezler ise tahttan çekileceğini bildirdi ve 1 Ekim 1730 da Osmanlı tahtını Şehzade Mahmut a bıraktı.