Abdülmecid Han kimdir?

Abdülmecid Han Osmanlı Sultanları’nın 30. uncusuydu. Sultan İkinci Mahmut Han’ın oğlu olan Abdülmecid Han, 25 Nisan 1823 tarihinde Bezmialem Valide Sultan’dan doğdu. Şehzadeliğinde birçok şehzade gibi iyi bir ilim sahibi oldu. Fransızcayı çok iyi biliyordu. Avrupa’da yayınlanan kitapları yakından takip eden Abdülmecit Han tam bir yenilik taraftarıydı. Babasının 1 Temmuz 1839’da vefatı üzerine henüz 17 yaşında tahta çıktı ve devlet dairesinde yeterli tecrübesi yoktu. Fakat buna rağmen devlet erkanının güvenliği ve babasını başladı ıslahat hareketlerinin devam ettireceğini söyledi. Fakat bu sırada devletin ileri gelenleri arasındaki rekabet ve kıskançlık son safhasına ulaşmıştı.

 

Henüz daha Sultan İkinci Mahmut Han’ın cenaze merasimi sırasında Meclisi Valayı Ahkamı Adliye reisi Koca Hüsrev Paşa sadrazam Mehmet Emin Rauf Paşa’dan 2 Temmuz 1839’da henüz Sultan ikinci Mahmut’un ölümünden 1 gün sonra Mührü Hümayunu zorla alıp kendini sadrazam yaptı. Bu sırada Osmanlı Devleti Mısır ile bir iç savaş halindeydi. Bu sebeple genç padişah bu mücadeleyi pek fazla kurcalamadı. Çünkü dışarıda daha büyük tehlikeler vardı. Hüsrev Paşa bu şekilde sadrazam olmuştu. Bu isyanı ve savaşı bastırmak için Mısır meselesini halletmek üzere Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’ya Köse Akif Efendiyi göndererek onu affettiğini bildirdi.

 

Ordu ve donanma ya harekat kesme emri vermişti. Fakat bu sırada Nizip’te Osmanlı ordusunun Mısır ordusuna yenildiği haberi geldi. Kaptan’I Derya Ahmet Fevzi Paşa’da sadrazamın ona karşı olan eski kininden dolayı korkarak donanmayı gidip Mısır’a teslim etti. Böylece Abdülmecid Han Osmanlı Devleti Mısır karşısında çok donanması az kalmıştı. Bundan cesaret alan Mısır valisi, Sultan ile anlaşmaya yanaşmadı. Sultan Abdülmecid olabilecek en zor durumda kalmıştı. Devlet bu zor durumdan kurtarmak için çareler düşündü ve daha sonra Avrupa'dan yeni dönen Mustafa Reşit Paşa nın Avrupa’nın yardımını almak için Gülhane Hattı Hümayunu adı ile meşhur olan Tanzimat Fermanı yayınlandı. Tanzimat Fermanı’nın yayınlanmasının ardından Mısır’a karşı İngiltere’nin bizim yanımızda yer alması ve Mehmet Ali Paşa’yı tutan Fransa’yı dışarıda bırakarak Osmanlı İngiltere Rusya Prusya Avusturya Devletleri Londra’da bir araya gelmesini sağladı.

 

Ardından 15 Temmuz 1840 Londra Antlaşması imzalandı. Bu anlaşma ile Mehmet Ali Paşa ültimatom almıştı. Mehmet Ali Paşa Bu iltifat onları kabul etmediğini bildirdi. Bunun üzerine Osmanlı Devleti İngiltere ve Avusturya’nın da desteğiyle Mısır ordusunu yenmeyi başardı. 16 Ekim’in 1840 gününde Trablusşam da Osmanlı ordusu zaferi kazanmıştı. Daha sonra Akkaya, Halep’e ve Şamada girdi. Londra Antlaşması’na göre artık Mehmet Ali Paşa’nın Mısır’dan çekilmesi şarttı. Abdülmecid Paşa iyi mi yaptı kötü mü yaptı Bilinmez ama bir şekilde Avrupa devletleri ile müttefik olarak Mısır isyanını bastırmayı başardı. Fakat ardından Fransa gibi büyük bir düşman kazandı. Fransa Osmanlı’yı Rusya’yla oyalarken Hindistan’da ticaret yolu açmıştı bile.

 

Abdülmecit Han Dönemi Değerlendirmesi 

 

Abdülmecid Han verilerine göre çok genç yaşta tahta çıkmıştır. Onun henüz 17 yaşında olması saf ve temiz kalpli olması birçok hata yapmasına sebep oldu. Bu hatalar Osmanlı tarihinde gerçekten korkunç bir yer kaplıyor. Muhteşem 6 asırlık İslam devletinin yok olma devri resmen başlamıştı. Bu azılı ve sinsi bir düşman olan İngilizlerle anlaşma yapıp bunların devlet işlerine karışmaları da izin vermedi. Diğer taraftan Abdülmecid Han faydalı işlerde yaptı. 1840 da ilk kağıt parayı bastı. 1844 de Galata Köprüsü’nü inşa etti. Ardından 1848’de Ortaköy iskelesi yanındaki büyük Mecidiye camisini yaptırdı. 1851 de şirketi Hayriye denen Boğaziçi vapurları işletilmeye başladı. 1854 de Beykoz Kasrı ve 1856’da Küçüksu Kasrı ile Dolmabahçe Sarayı yaptırıldı.